BRUGPERIODE
De eerste klas van alle scholen voor voortgezet onderwijs wordt vaak brugklas genoemd, omdat het de brug is tussen de basisschool en het voortgezet onderwijs. Sommige scholen hebben een brugperiode van meer dan één jaar. De bedoeling daarvan is de leerlingen de kans te geven te ontdekken op welk schooltype of in welke leerweg zij thuishoren.
CATEGORALE SCHOOL OF SCHOLENGEMEENSCHAP
Scholen die geen onderdeel vormen van een scholengemeenschap, worden categorale scholen genoemd. De leerlingen van deze scholen volgen allemaal hetzelfde soort onderwijs. In tegenstelling tot de categorale scholen omvatten scholengemeenschappen meer dan één schooltype. Binnen een scholengemeenschap kunnen de leerlingen van het ene schooltype naar het andere overstappen, wanneer deze overstap voor een leerling gewenst is.
HAVISTEN COMPETENT
Havisten Competent (HaCo) is een netwerk van 31 havo-scholen in Nederland. Deze scholen kiezen voor een eigen aanpak om hun havoleerlingen voor te bereiden op een mooi diploma en een goede overgang naar het hbo. Dit doen ze door de voor het hbo relevante competenties centraal te stellen. Hbo-studenten die tijdens de havo-opleiding het programma Havisten Competent doorlopen, hebben daar in het propedeuse aantoonbaar voordeel van ten opzicht van andere studenten (onderzoek Kohnstamm Instituut, 2010). HaCo wordt erkend als excellentieprogramma door de VO-raad en het Europees Platform. Havisten Competent heeft onder andere de volgende activiteiten: een jaarlijks congres, ambassadeurs en visitatie. Ook ontwikkelen HaCo en de deelnemende scholen relevant materiaal. Zie www.havistencompetent.nl.
INTERNATIONAL BACCALAUREATE (IB)
Het International Baccalaureate (IB) is een non profit onderwijsstichting die in 1968 is opgericht in Genève en vier hoog aangeschreven, internationale onderwijsprogramma's aanbiedt. Om de programma's te mogen gebruiken, moeten scholen door het IB geautoriseerd zijn. Geautoriseerde scholen mogen zich 'IB World School' noemen. Meer dan een miljoen leerlingen wereldwijd volgen IB-onderwijs. Zie www.ibo.org.
IB Middle Years Programme (MYP)
Het Middle Years Programme (MYP) is een van de programma's van het IB. Het wordt op duizenden scholen wereldwijd aangeboden aan leerlingen van 11 tot en met 16 jaar. Het programma kenmerkt zich door tweetaligheid (Engels-Nederlands) en het in samenhang aanbieden van vakken en vakgebieden, waarbij steeds een verbinding met de werkelijkheid buiten school wordt gelegd. Behalve aan het vergaren van kennis wordt in het MYP veel aandacht besteed aan het ontwikkelen van eigenschappen die het leerproces bevorderen en daarnaast belangrijk zijn voor het dagelijks leven. Zo worden leerlingen uitgenodigd om risico’s te nemen, te reflecteren op hun keuzes en ideeën, zich tolerant op te stellen jegens anderen en kritisch om te gaan met informatiebronnen. Zie www.ibo.org/programmes/middle-years-programme/.
IB Diploma Programme (DP)
Na afsluiting van het Middle Years Programme (na leerjaar 4) kan de leerling zijn studie vervolgen in het Nederlandse eindexamenprogramma of het IB Diploma Programme (DP). Dit laatste, tweejarige programma is breed opgezet vanuit een internationaal perspectief en biedt de leerling veel academische uitdaging en verdieping. Het is een uitstekende voorbereiding op het wetenschappelijk onderwijs en wordt ook erkend door prestigieuze universiteiten in het buitenland. Zie www.ibo.org/programmes/diploma-programme/.
LEERPLICHT
In Nederland bestaat leerplicht. Ouders moeten ervoor zorgen dat een kind tot aan het einde van het schooljaar waarin het 18 jaar wordt, volledig dagonderwijs volgt. De leerplicht vervalt voor die kinderen die eerder een startkwalificatie behaalden; dat is een diploma voor de havo, het vwo of een tweejarig mbo-traject.
LEERPLICHTAMBTENAAR
De leerplichtambtenaar behartigt de belangen van de leerlingen. Zijn belangrijkste taak is te zorgen dat ieder kind onderwijs volgt. Hij biedt hulp aan leerlingen, ouders en scholen bij het zoeken naar oplossingen van problemen rond schoolverzuim of voortijdig schoolverlaten. Hij is op de hoogte van maatschappelijke voorzieningen en instellingen voor jeugdhulpverlening in de regio en kan daarheen verwijzen. De leerplichtambtenaar wordt meestal op verzoek van de school ingeschakeld. Ouders en leerlingen kunnen zich ook rechtstreeks tot hem wenden. Alle taken op het gebied van de uitvoering van de Leerplichtwet 1969 zijn aan het Regionaal Bureau Leerlingzaken (RBL) overgedragen. Het werkt ten behoeve van de deelnemende gemeenten Blaricum, Bussum, Eemnes, Hilversum, Huizen, Laren, Muiden, Naarden, Weesp en Wijdemeren. Voor leerlingen uit andere dan bovenstaande gemeenten moet men contact opnemen met de leerplichtambtenaar in de eigen woonplaats. De website van het RBL is: www.rblgooi.nl.
MEDEZEGGENSCHAP OP SCHOOL
Op grond van de Wet Medezeggenschap op Scholen is op elke school een medezeggenschapsreglement vastgesteld, dat de medezeggenschap regelt van allen die bij de school zijn betrokken. Het medezeggenschapsreglement kan per school verschillen, bijvoorbeeld op het punt van:
- de aan de medezeggenschapsraad toegekende bevoegdheden
- de regeling van de kandidaatstelling voor verkiezing in de medezeggenschapsraad.
In de medezeggenschapsraad is de helft van het aantal zetels bestemd voor vertegenwoordigers van het personeel van de school. De andere helft is bestemd voor vertegenwoordigers van ouders en van leerlingen, gelijkelijk vertegenwoordigd. Voor de medezeggenschapsraad is een belangrijke taak weggelegd, binnen de school en in de relatie tot het bestuur van de school. Zo schrijft de Wet Medezeggenschap op Scholen voor dat het bestuur van de school de medezeggenschapsraad moet betrekken bij een groot aantal onderwerpen waarover het bestuur een besluit wil nemen. Voor inlichtingen omtrent de medezeggenschap kan men altijd op de school terecht. Zie ook de website www.infowms.nl.
TAALCERTIFICATEN
Sommige scholen bieden de mogelijkheid aan om internationaal erkende taalcertificaten te behalen. Nu volgt een overzicht van de meest gangbare certificaten.
Anglia
Anglia scholen besteden met behulp van het Anglia stappenplan extra aandacht aan de ontwikkeling van de Engelse taal onder scholieren en worden hierbij ondersteund door het Anglia Network. Leerlingen kunnen op verschillende niveaus een Anglia diploma halen en deze diploma's worden internationaal erkend. Zie www.anglia.nl.
Cambridge
Via Cambridge English Language Assessment kunnen studenten over de hele wereld Cambridge certificaten behalen op een aantal vastgestelde niveaus, waarbij 'Proficiency level' het hoogste niveau is (academisch Engels). Meer dan 20.000 universiteiten, overheden en bedrijven accepteren behaalde Cambridge certificaten bij de aanmelding/sollicitatie. Zie www.cambridgeenglish.org.
DELF
Via het Institut Francais worden DELF-diploma's door het Franse Ministerie van Onderwijs uitgereikt die aantonen dat iemand de Franse taal op internationaal erkende niveaus beheerst. Scholen die trainingen aanbieden om deze diploma's te kunnen behalen, werken nauw samen met het Institut Francais. Zie www.institutfrancais.nl.
Goethe
Het Goethe Instituut is een in Duitsland gevestigde instelling die wereldwijd de kennis van de Duitse taal en cultuur stimuleert. Goethe certificaten worden overal ter wereld erkend als bewijs dat iemand de Duitse taal op vastgestelde niveaus beheerst. Zie www.goethe.de.
TECHNASIUM
Het technasium is een landelijk ontwikkelde formule voor bèta-onderwijs op havo en vwo, die bestaat sinds 2004. Centraal hierbinnen staat het vak Onderzoek & Ontwerpen (O&O), waarbij leerlingen in teamverband projectmatig werken aan actuele bètatechnische opdrachten uit de praktijk, in samenwerking met het bedrijfsleven en hoger onderwijs. Dat gebeurt vanaf de brugklas tot en met het examen. Doordat technasiumleerlingen al vroeg kennis maken met uiteenlopende sectoren, beroepen, onderwerpen en vraagstukken binnen de bètatechniek, worden ze goed uitgerust voor een weloverwogen keuze en verdere carrière in deze sector. Binnen het technasiumonderwijs ontwikkelen leerlingen de competenties en vaardigheden die nodig zijn binnen de bètatechniek, zoals: creativiteit, ondernemendheid, samenwerken, inventiviteit, communicatie, plannen, projectmatig werken, organiseren en proces- en kennisgericht werken. Scholen die het technasium aanbieden, dienen aan allerlei eisen te voldoen die zijn vastgesteld door de stichting Technasium, zoals gecertificeerde docenten en het hebben van een technasiumwerkplaats. Zie voor meer informatie www.technasium.nl.
TOPSPORT TALENTSCHOOL
Op een middelbare school is het vaak lastig om topsport te combineren met onderwijs. Normale schooldagen gaan niet makkelijk samen met 15, 20 of nog meer uren training en wedstrijden per week. Dat zou betekenen dat of je sportprestaties of je school daaronder gaan lijden. Op een Topsport Talentschool krijg je de kans om sport en studie te combineren en een schooldiploma te halen op het voor jou hoogst haalbare niveau. Maar je krijgt vooral ook ruimschoots de gelegenheid om op de gewenste momenten te trainen en aan wedstrijden en toernooien deel te nemen. Daarvoor moet je wel een officiële status hebben als topsporttalent. Topsport Talentscholen hebben van de minister de bevoegdheid gekregen om onderwijsprogramma’s aan te passen, ontheffingen te krijgen voor bepaalde vakken, gespreid examen te doen extra begeleiding te geven en, als dat nodig is, lesvrij te geven voor trainingskampen en wedstijden. Als je daarvoor in aanmerking wilt komen, heb je wel een NOC*NSF-sportstatus nodig. Zie www.stichtingloot.nl.
WON (WETENSCHAPSORIËNTATIE NEDERLAND)
“Onderzoekend leren en leren onderzoeken.” Dat is het motto van Wetenschapsoriëntatie Nederland, een onderwijsconcept plus een netwerkorganisatie van ruim vijftig vwo-scholen. WON staat voor het ontwikkelen van een wetenschappelijke houding. WON-scholen willen hun leerlingen goed voorbereiden op een wetenschappelijke vervolgopleiding en hun latere rol in de wereld. Doel is dat leerlingen een voorsprong hebben op het moment dat zij naar de universiteit gaan. Maar ook dat zij zogeheten 21st Century Skills ontwikkelen: actief vragen stellen, een kritische en nieuwsgierige houding, zelf op zoek gaan naar informatie, problemen oplossen, creatieve en nieuwe aanpakken bedenken en last but not least goed samenwerken. Docenten van WON-scholen krijgen een speciale opleiding aan de Universiteit Utrecht en wisselen veel uit met andere WON-scholen. Zie www.wonakademie.nl.